Η μέθοδος του Κοινωνικού Πανοράματος
Ο Ασυνείδητος Χάρτης της Εσωτερικής μας Πραγματικότητας
“Το μοντέλο Κοινωνικό Πανόραμα έχει τις ρίζες του στη θεωρία της κοινωνικής ψυχολογίας. Πρόκειται για ένα εργαλείο NLP που μπορεί με έναν απίστευτα απλό τρόπο να χρησιμοποιηθεί για να λύσει προβλήματα με την οικογένεια, φίλους, συναδέλφους, ακόμη και παιδιά. Είναι επίσης εφαρμόσιμο σε περιπτώσεις όπου η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθηση χρειάζονται βελτίωση και είναι μια πολύ χρήσιμη προσέγγιση όταν το θέμα αφορά διαπροσωπικές σχέσεις είτε μεταξύ ατόμων είτε ομάδων”
Το μοντέλο Κοινωνικό Πανόραμα επικεντρώνεται στην μη γλωσσική επικοινωνία, την πλευρά του εσωτερικού εαυτού και τη συνειδητοποίηση που προηγείται της χρήσης της γλώσσας. “Πώς ξέρεις ότι είσαι κάποιος; Τι αισθάνεσαι, βλέπεις, μυρίζεις, γεύεσαι και ακούς;” Αυτή η αναζήτηση φέρνει τον άνθρωπο στον κοινωνικό του πυρήνα και ταυτόχρονα τον βοηθά να ξεφύγει από τη νοητική σύγχιση του λόγου για την ακριβή σημασία όρων όπως ταυτότητα, εαυτός, εγώ, και τη σχέση του εαυτού μας με τους άλλους. Επειδή ο εαυτός μας είναι πάντα παρών όπου κι αν πάει κανείς, λειτουργούμε μόνιμα βιωματικά. Με άλλα λόγια, είμαστε πάντα ο εαυτός μας, αλλά αυτό είναι τόσο δεδομένο και θαμμένο μέσα μας που το παρατηρούμε μόνο όταν υπάρχει κάτι ασυνήθιστο σε αυτό. Για παράδειγμα, δεν έχουμε την αίσθηση οτι έχουμε δόντια, μέχρι να αρχίσει να μας πονάει ένα από αυτά.Το ίδιο συμβαίνει και με τις ανθρώπινες σχέσεις.
Η μέθοδος του Κοινωνικού Πανοράματος είναι μια αναπαράσταση της κοινωνίας που μας βοηθά να αντιληφθούμε συνειδητά πώς εκπροσωπούμε τις διαπροσωπικές μας σχέσεις σε έναν τρισδιάστατο χάρτη και πώς μπορούμε να αλλάξουμε τον ασυνείδητο χάρτη της εσωτερικής μας πραγματικότητας. Κατα τη διάρκεια των βιωματικών ασκήσεων, προβάλλουμε τους ανθρώπους σε μια ψυχική θέση, οραματικά και η θέση αυτή καθορίζει την ποιότητα της σχέσης που αναπτύσσονται με εκείνους. Στη συνέχεια επισκεπτόμαστε από απόσταση ασφαλείας, τα προβλήματα, τις στενές σχέσεις, την αυτοπεποίθηση, τις συγκρούσεις, την εξουσία, την οικογένεια και διευθετούμε όλες τις εμπλοκές με τη βοήθεια αυτής της μεθόδου.
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι σχεδιάζουμε παραστάσεις και εικόνες άλλων ανθρώπων γύρω από το σώμα μας. Η συναισθηματική επιρροή αυτών των εικόνων παρέχει εμπειρίες όπως η υποστήριξη και η αντιπαράθεση, η εξουσία και η αδυναμία, η αγάπη, η αποστροφή, η συνύπαρξη και η μοναξιά. Συναισθήματα όπως η εγγύτητα, η οικειότητα, η εξυπνάδα, η κυριαρχία, η αντιπάθεια και το μίσος δίνουν στους ανθρώπους μια συγκεκριμένη απόσταση, διάθεση και ύφος. Βιώνουμε τον εαυτό μας στη μέση του κοινωνικού μας πανοράματος και δημιουργούμε έτσι τις δικές μας θέσεις και ρόλους. Ο πυρήνας της ύπαρξης μας περιβάλλεται από μια τρισδιάστατη κατασκευή, στην οποία έχουμε καθορίσει ποιοί είμαστε.
Κύριες Έννοιες του Κοινωνικού Πανόραματος
1.Ψυχικές Αναπαραστάσεις:
Το Κοινωνικό Πανόραμα βασίζεται στην ιδέα ότι τα άτομα φέρουν εσωτερικούς χάρτες ή αναπαραστάσεις του κοινωνικού τους κόσμου. Αυτές οι αναπαραστάσεις είναι υποκειμενικές και διαμορφώνονται από προσωπικές εμπειρίες, πεποιθήσεις και συναισθήματα. Μπορεί να φαντάζεται κάποιος έναν κοντινό του φίλο “κοντά” στον ψυχικό του χώρο και “μακριά” έναν αποξενωμένο συγγενή.
2. Χωρική Αντίληψη:
Οι άνθρωποι αναθέτουν ασυνείδητα φυσικές θέσεις σε ανθρώπους και ομάδες στον ψυχικό χάρτη του κοινωνικού κόσμου. Αυτές οι θέσεις (κοντά, μακριά, αριστερά, δεξιά, πάνω, κάτω) συμβολίζουν την συναισθηματική σχέση, τα όρια και την κατάσταση των άλλων.
3. Επιρροή των Πεποιθήσεων και των Συναισθημάτων
Το Κοινωνικό Πανόραμα αντικατοπτρίζει τις υποκείμενες πεποιθήσεις για τον εαυτό μας και τους άλλους. Αρνητικά συναισθήματα ή περιοριστικές πεποιθήσεις μπορεί να παραμορφώσουν την θέση των ανθρώπων στον ψυχικό χώρο, προκαλώντας άγχος, ανασφάλεια ή συγκρούσεις.
Εφαρμογές του Κοινωνικού Πανόραματος
1. Θεραπεία και Καθοδήγηση:
Μέσω της αναγνώρισης και προσαρμογής αυτών των ψυχικών χαρτών, οι θεραπευτές ή οι καθοδηγητές μπορούν να βοηθήσουν τους πελάτες να επιλύσουν συγκρούσεις, να βελτιώσουν τις σχέσεις τους και να ενισχύσουν την αυτοεκτίμησή τους. Οι τεχνικές περιλαμβάνουν καθοδηγούμενη οπτικοποίηση και ψυχική επανατοποθέτηση των ανθρώπων στο πανόραμα.
2. Βελτίωση Σχέσεων:
Βοηθά τα άτομα να γίνουν πιο συνειδητά για τις ασυνείδητες προκαταλήψεις και πεποιθήσεις τους για τις σχέσεις. Για παράδειγμα, κάποιος που νιώθει κυριαρχημένος από έναν συνάδελφο μπορεί να φανταστεί να μετακινεί τον συνάδελφο “κάτω” στο Κοινωνικό Πανόραμα για να αποκαταστήσει την ισορροπία.
3. Προσωπική Ανάπτυξη:
Το Κοινωνικό Πανόραμα είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την αυτογνωσία και συναισθηματική ανάπτυξη. Βοηθά τα άτομα να κατανοήσουν πώς βλέπουν τον εαυτό τους στο πλαίσιο των σχέσεών τους και πώς μπορεί να αλλάξουν αυτές τις αντιλήψεις για να βελτιώσουν τις ζωές τους.
Αρχικά βλέπουμε πραγματικούς χαρακτήρες και μειώνουμε την τεράστια πολυπλοκότητά μας μέσα σε ένα σύστημα αφαίρεσης. Στις περισσότερες αλληλεπιδράσεις πρέπει να ξέρουμε πού βρισκόμαστε και τι αναμένεται από εμάς. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τοποθετούμε τους άλλους σε απλά διαγράμματα μέσα στον ψυχικό μας χώρο. Επειδή το μοντέλο κοινωνικής τους πραγματικότητας είναι ασυνείδητο, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι συνεχώς μεταφέρουν εικόνες άλλων ανθρώπων μαζί τους. Μόλις καταλάβουν πώς λειτουργεί αυτή η μέθοδος, ένας συναρπαστικός κόσμος τους ανοίγεται και η διορατικότητα αυτή τους βοηθά στην αλλαγή συμπεριφοράς τους προς το καλύτερο.
Βιβλιογραφία
https://www.nlp-institutes.net/sources/projects/dr-lucas-derks-mental-space-psychology-and-social-panorama